نگاه

پروژه ناتمام مهندسی فوتبال

رامتین جباری

تیم‌ملی چه وقتی که به جام‌جهانی رفت و چه با نرفتنش به آینده فوتبال ایران اجحاف کرد. شاید سال 2002، اگر ایران هم راهی به کره یا ژاپن پیدا می‌کرد وضعیت امروز فوتبال متفاوت بود. مهندس‌صفایی فراهانی به بهانه عدم راهیابی به جام‌جهانی2002، دقیقاً روزی کنار گذاشته شد که اشراف کاملی به همه آنچه داشت که مانع حرفه‌یی شدن فوتبال بود. حضور صفایی در فوتبال، به سبک ورود مدیران در ایران، از مسیر اصولی نبود؛ آماده‌سازی برای جام‌جهانی98 همزمان شد با مقدمات روی کارآمدن دولت اصلاحات و وقتی اخبار ساعت‌14 شبکه سراسری از استعفای مصطفوی و انتصاب صفایی گفت، اولین حضور علنی سیاست در فوتبال پس از هیجان سال‌های اول انقلاب بود. حسرت لمس جام‌جهانی، به قلب به مصلحت بیمارشده مصطفوی ماند که بهانه‌یی باشد برای استعفای اجباری، تا فدراسیون سپرده شود به یک مدیر موفق اقتصادی که از مردان سیاست دوره اصلاحات هم شد. تصمیم از بالای غلطی که نمی‌پسندید سرمربی ایران برای اولین جام‌جهانی پس از انقلاب اجنبی باشد، بزرگترین ضربه را در همان ابتدا به کارنامه مردی زد که برای مدیریت در فوتبال ایران سواد داشت. چکیده کارنامه فوتبالی صفایی در جمله‌یی از فردوسی‌پور برای مجله ورلدساکر است؛ «فوتبال ایران را به سمت حرفه‌ای شدن هدایت کرد». او پس از آشنایی با آداب فوتبال، مفسر صحیح اصطلاح «غیرفوتبالی» برای دیگرانی شد که به جلو فرار کردند؛ کسانی که نه تنها از فوتبال نیستند که «مدیریت» هم نمی‌دانند و منافع شخصی‌شان با منافع فوتبال همسو نیست. مهندس روزی که از فوتبال رفت «فوتبالی» بود. با فقط کمی بی‌انصافی می‌توان همه سهم ساختار اصولی فدراسیون دادکان و حضور در جام‌جهانی 2006 را به نام تفکر صفایی نوشت و از آن‌سو با تنها کمی انصاف، شرایط امروز را ثمره تمامیت‌خواهی دادکان و علی‌آبادی دانست که به اعتراف خودشان فقط «جنگ ریاست» بود. امروز تصور چشم‌اندازی که در راه مهندسی فوتبال ایران، برای حرفه‌یی شدن، مدیریت می‌شد شبیه افسانه است. ایران شاید تنها جایی است که «تمهیداتی خاص» اتخاذ می‌شود تا سکوها پر نباشد و به همین تناسب ردپای سیاست «مدیریت معکوس» از فدراسیون صفایی تا امروز قابل لمس است؛ پس وقتی مهندس برای AFC می‌نویسد: «به دلیل حکم پنج سال زندان و بازگشت مجدد به اوین، قادر به ادامه حضور در کنفدراسیون فوتبال آسیا نیست»؛ شاید تعبیری شاعرانه برای سرنوشت نمادین اما محتوم «مدیریت صحیح» در فوتبال ایران باشد.

روزنامه اعتماد

یک‌شنبه 20 شهریور 90